उज्यालो यात्रा

शब्दभण्डार 

१. दिइएका अर्थ आउने शब्द “उज्यालो यात्रा” कविताबाट खोजेर लेख्नुहोस्:

(क) मनमा उत्पन्न हुने भाव वा विचार : भावना

(ख) श्रीखण्ड घोटेर बनाइएको लेप : चन्दन

(ग) गौरवले भरिएको : सगौरव

(घ) आफ्‌नो स्वामित्व वा अधिकार छोडने काम : त्याग

(ङ) सबैभन्दा उच्च वा अग्लो : सर्वोच्च

२. दिइएको अनुच्छेदबाट दुई जोडी पर्यायवाची शब्द पहिचान गर्नुहोस्:

गाई मानिसले पाल्ने घरपालुवा जनावर हो। यो चौपाया भित्र पर्छ। मानवका लागि गाईको दूध निकै पोसिलो हुन्छ। शरीर स्वस्थ राख्न तागतिला कुरा खानुपर्छ। दुग्ध र दुग्धजन्य पदार्थ बिक्री गरेर मान्छेले आर्थिक उपार्जन पनि गर्छन्। गाईपालनलाई व्यवसायका रूपमा प्रयोग गरेर धेरै आम्दानी गर्न सकिन्छ।

मानिस – मानव

गाई – चौपाया

दूध – दुग्ध

आम्दानी – आर्थिक उपार्जन

३. दिइएका शब्दको पर्यायवाची शब्द लेख्नुहोस्:

शक्ति, प्रेम, धर्ती, शिर, कर्म, सुन्दर, जिन्दगी, महान्, हावा, आकाश, नयन

शक्ति – सामर्थ्य, तागत, बल, क्षमता

प्रेम – माया, स्नेह, प्यार, प्रीति

धर्ती – पृथ्वी, धरणी, धरा, वसुन्धरा

शिर – माथ, मस्तक, टाउको

कर्म – काम, कार्य, भाग्य, तकदिर

सुन्दर – मनोहर, राम्रो, चित्ताकर्षक, आकर्षक

जिन्दगी – जीवन, चोला, जीवनकाल, बँचाइ

महान् – ठूलो, उच्च, विशाल, महत्

हावा – पवन, वायु, समीर, बतास

आकाश – गगन, नभ, व्योम, अन्तरिक्ष

नयन – आँखा, नेत्र, चक्षु, लोचन

४. ‘उज्यालो यात्रा’ कविताबाट खोजेर तल दिइएका शब्दको विपरीतार्थी शब्द लेख्नुहोस्

निम्न, दुःखी, अज्ञान, सम्भव, आफ्नो, अन्याय

निम्न – उच्च

दुःखी – सुखी

अज्ञान – ज्ञान

सम्भव - असम्भव

आफ्नो - पराइ

अन्याय - न्याय

५. उदाहरणमा दिए जस्तै कुनै पाँच जोडी विपरीतार्थी शब्द खोजी वाक्यमा प्रयोग गर्नुहोस्:

उदाहरण : धारिलो – भुत्ते , सम्भव – असम्भव, सुन्दर – कुरूप, न्याय – अन्याय, गाउँ – शहर

धारिलो - धारिलो हतियार चलाउँदा होसियार हुनुपर्छ।

भुत्ते - भुत्ते खुकुरीले काम दिँदैन।

सम्भव - रोजगारीको अवसर सिर्जना गर्नसके बिदेसिने युवाहरूलाई रोक्न सम्भव छ।

असम्भव - मुस्ताङको स्याउ काठमाडौँको बजारमा ल्याउन असम्भव छैन।

सुन्दर - नेपाल प्रकृतिको सुन्दर बगैंचा हो।

कुरूप - प्राकृतिक सौन्दर्यलाई मानिसले नै कुरूप पारेका छन्।

न्याय - असल नागरिक न्यायका पक्षमा उभिन्छन्।

अन्याय - अरूलाई अन्याय गर्ने काम गर्नु हुँदैन।

गाउँ – गाउँमा प्रायः किसानहरूले खेतीपाती र पशुपालन गरेर आफ्नो जीवन बिताउँछन्।

शहर - शहरमा रोजगारीका अवसरहरू धेरै छन् ।

बोध र अभिव्यक्ति

१. दिइएका शब्दको शुद्ध उच्चारण गर्नुहोस्:

असम्भव, उच्च, निर्माण, संसार, लालच, सदैव, उद्यत, यात्रा, आदर्श, विश्व

२. दिइएको कवितांश आठ आठ अक्षरमा विश्राम गरी वाचन गर्नुहोस्:

            ८ अक्षर                              ८ अक्षर

जसका कर्मले बन्छन             जिन्दगी हंसिला सुखी

अरूको लिनुमा भन्दा            दिनुमा बन्छ जो खुसी

ईष्याद्वेष हटाएर                    जो छर्छन् प्रेम सौरभ

तिनै मान्छेहरू बन्छन्            विश्वका निम्ति गौरव।

३. उज्यालो यात्रा कविता पालैपालो लयबद्ध वाचन गर्नुहोस्।

४. दिइएको अनुच्छेद पढी अनुष्टुप छन्दबारे साथीबिच छलफल गर्नुहोस्:

अनुष्टुप छन्दका चार पाउ हुन्छन्। यसका प्रत्येक पाउमा आठ अक्षर हुन्छन्। यस छन्दमा हरेक श्लोकको प्रत्येक पाउको पाँचौं अक्षर लघु (ह्रस्व) हुन्छ र छैटौं अक्षर गुरु (दीर्घ) हुन्छ। पहिलो र तेस्रो पाउको सातौं अक्षर गुरु अनि दोस्रो र चौथो पाउको सातौं अक्षर लघु (ह्रस्व) हुन्छ। यसरी प्रत्येक पाउमा सातौं अक्षर क्रमशः गुरु लघु बनिरहन्छ अर्थात् पहिलो पाउमा गुरु, दोस्रो पाउमा लघु, तेस्रो पाउमा गुरु र चौथो पाउमा लघु हुन्छ । प्रत्येक आठौं वर्णपछि यति वा विश्राम हुन्छ ।

५. 'उज्यालो यात्रा' कविताबाट लेखन र उच्चारण फरक हुने कुनै पाँचओटा शब्द टिपी तिनको शुद्ध उच्चारण गर्नुहोस् ।

६. उदाहरणमा दिए जस्तै जोडी अनुप्रासयुक्त शब्द पाठबाट खोजेर लेख्नुहोस् : 

सुखी – खुशी

सौरभ – गौरव

भरी – छरी

मस्तक – उद्यत

चलुँला – बलुँला

खनुँला – बनुँला

७. दिइएको कवितांश पढी सोधिएका प्रश्नको उत्तर दिनुहोस् :

जसका भावना हाँस्छन् मनमा रागिनी भरी

जसका जिन्दगी बाँच्छन रातमा चाँदनी छरी।

प्रश्नहरू

(अ) यस कवितांशका चार पाउ छुट्याएर लेख्नुहोस्।

→ जसका भावना हाँस्छन्

मनमा रागिनी भरी

जसका जिन्दगी बाँच्छन्

रातमा चाँदनी छरी।

(आ) कवितांशका चारै पाउको पाँचौं ह्रस्व वर्ण रेखाङ्कन गर्नुहोस्।

→ जसका भावना हाँस्छन्

मनमा रागिनी भरी

जसका जिन्दगी बाँच्छन्

रातमा चाँदनी छरी।

(इ) कवितांशका चारै पाउको छैटौं दीर्घ वर्ण रेखाङ्कन गर्नुहोस्।

→ जसका भावना हाँस्छन्

मनमा रागिनी भरी

जसका जिन्दगी बाँच्छन्

रातमा चाँदनी छरी।

(ई) कवितांशका चारै पाउका सातौं वर्ण क्रमशः लेख्नुहोस् ।

→ जसका भावना हाँस्छन् = हाँ

मनमा रागिनी भरी = भ

जसका जिन्दगी बाँच्छन् = बाँ

रातमा चाँदनी छरी। = छ

८. दिइएको कवितांश पढी सोधिएका प्रश्नको उत्तर दिनुहोस् :

जुटेका ज्ञानले जो छन् पार्दै धर्ती मनोहर

उठेका कर्मले जो छन् गर्दै निर्माण सुन्दर।

समर्पित भएका छन् जो सदा न्यायखातिर

संसारमा उठेका छन् तिनैका विजयी शिर।

प्रश्नहरू

(क) धर्तीलाई केले मनोहर बनाएको छ?

→ ज्ञान र अनुभवले धर्तीलाई मनोहर बनाएको छ।

(ख) कर्म गर्नेको जिन्दगी कस्तो बन्छ?

→ कर्म गर्नेको जिन्दगी सुन्दर बन्छ।

(ग) कवितांशमा कस्ता मानिसको शिर उचो हुन्छ भनिएको छ?

→ अन्यायका विरूद्ध लड्ने र न्यायका पक्षमा समर्पित हुने मानिसको शिर उचो हुन्छ भनिएको छ।

(घ) कवितांशबाट के सन्देश पाइन्छ?

→ अनुभव, ज्ञान र कर्मले धर्तीलाई सुन्दर बनाउन सकिन्छ। समाजमा अन्यायका विरूद्ध लड्ने र न्यायका निम्ति समर्पित हुने मानिस नै विजयी हुने र तिनैको शिर विश्वमा उच्च हुने हुँदा सामाजिक न्याय र समानताका लागि काम गर्नुपर्दछ।

अतः यस कवितांशले हामीलाई ज्ञान प्राप्त गर्न, मेहनत गर्न, न्यायमा अडिग रहन, र असल कार्यमा समर्पित रहिरहने सन्देश दिएको छ, किनकि यिनै चीजहरूले जीवनमा साँचो सफलता दिलाउँछन्।

९. दिइएका प्रश्नको उत्तर लेख्नुहोस्

(क) 'उज्यालो यात्रा' कविताको सुरुका दुईओटा श्लोकको आशय वर्णन गर्नुहोस् ।

→ कर्ममा अथाह शक्ति, ताकत, बल र क्षमता हुन्छ। त्यसैले कर्मयोगीले जङ्गललाई पनि स्वर्गको बगैँचा जस्तो बनाउन सक्छ। लगनशीलता र निरन्तरता भयो भने कुनै पनि कामले पनि सार्थकता पाउन सक्छ। त्यसको अर्थपूर्ण महिमा रहन्छ।

राम्रो काम थालनीको पहिलो शर्त भनेको सङ्कल्प अर्थात दृढ प्रतिबद्धता हो। कुनै पनि गन्तव्यमा पुग्न अठोट गर्नुपर्छ। जसले कुनै पनि काम सङ्कल्प लिएर दृढ प्रतिबद्धता एवम् लगनशीलताका साथ गर्छ, ऊ नै महान् व्यक्ति कहलाउँछ। त्यस्तो व्यक्ति नै समाज र राष्ट्रको आदर्श बन्न सक्छ। यही नै उज्यालो यात्रा कविताका सुरुका दुईओटा श्लोकको आशय हो।

(ख जीवन सार्थक पार्न के के गर्नुपर्छ?

→ जीवनलाई सार्थक बनाउन समयको सदुपयोग र आचरणको परिवर्तन आवश्यक छ। समय अमूल्य सम्पत्ति हो, र यसलाई जथाभावी खेर नफाली योजनाबद्ध तरिकाले उपयोग गर्नुपर्छ। आफ्ना आनीबानी, व्यवहार, र आचरणमा सकारात्मक परिवर्तन ल्याउँदै असल गन्तव्यमा पुग्न सकेमा जीवन अर्थपूर्ण बन्न सक्छ। साथै, व्यक्तिगत स्वार्थभन्दा माथि उठेर परोपकारका लागि आफ्नो समय, स्रोत, र ऊर्जा समर्पण गर्नु जीवनलाई थप महत्त्वपूर्ण बनाउने मार्ग हो। परोपकारका असल कर्मले मात्र आत्मसन्तुष्टि प्राप्त हुन्छ।

यसका साथै, अन्यायका विरुद्ध दृढता पूर्वक उभिनु र न्याय, समानता तथा मानव अधिकारका पक्षमा काम गर्न सकेमा समाज सुधार र व्यक्तित्व विकास दुवै सम्भव छ। न्यायपूर्ण समाज निर्माण नै जीवनलाई गहनता प्रदान गर्ने आधार हो। समाज र राष्ट्रलाई सभ्य, शिष्ट र उन्नत बनाउने प्रयत्न गर्नु सबैको दायित्व हो। व्यक्तिगत स्तरबाट सुरु भएको सानो प्रयासले नै ठूलो परिवर्तन ल्याउन सक्छ।

त्यसै गरी, आफ्नो कर्म र प्रयासलाई यस्तो दिशामा केन्द्रित गर्नुपर्छ, जसले व्यक्ति, परिवार, समुदाय र राष्ट्रको शिर उँचो बनाओस्। समाजलाई योगदान दिने प्रेरणादायी व्यक्तित्व बन्नु नै जीवनको वास्तविक सार्थकता हो। यी सबै पक्षलाई आत्मसात् गरेर अगाडि बढ्न सकेमा मात्र हाम्रो जीवन अर्थपूर्ण र उदाहरणीय बन्न सक्छ भन्ने कुरा कविले यस कविता मार्फत बताएका छन्।

(ग) कवितामा कविले कस्तो आदर्श जीवन यात्राको कल्पना गरेका छन्?

→ कविले प्रस्तुत कवितामा एक उज्यालो, आदर्श जीवन यात्राको मार्गचित्र प्रस्तुत गरेका छन्। यस यात्रामा मानिसले एउटा स्पष्ट लक्ष्य लिएर अविचलित रूपमा अघि बढ्नुपर्ने कुरामा जोड दिइएको छ। आफ्नो कर्मप्रति समर्पित रहँदै मनबाट ईर्ष्या, द्वेष जस्ता नकारात्मक भावनालाई त्याग्नुपर्छ। उदारता, सद्भावना जस्ता सकारात्मक गुणहरूको विकास गर्दै मानिसले आदर्श जीवनको गन्तव्य प्राप्त गर्न सक्छ।

कविले 'मै खाउँ, मै लाउँ' जस्तो सङ्कुचित सोचाइ त्याग्न आह्वान गरेका छन्। मानव जातिको समग्र उन्नति, प्रगति र समृद्धीका लागि समर्पित हुनुपर्छ भन्ने भावनालाई कविले बल दिएका छन्। राष्ट्रियता, सार्वभौमिकता, स्वाधिनता र राष्ट्रिय गौरव जस्ता उच्च आदर्शहरूलाई आत्मसात गर्दै मानिसले आफ्नो जीवनलाई आदर्श बनाउन सक्छ। कविले 'कसरी सर्वोच्च कवि बनुँला?', 'कसरी गन्तव्यमा पुग्न सकुँला?', 'कसरी चन्द्रसूर्य जस्तो चम्किलो बन्न सकुँला?' जस्ता प्रश्नहरू उठाउँदै आदर्श जीवन यात्राको गन्तव्यलाई स्पष्ट पारेका छन्।

यसरी, कविले आफ्नो कवितामार्फत एक उज्यालो भविष्यको सपना देखाउँदै मानिसलाई सकारात्मक सोचाइका साथ आफ्नो कर्ममा लाग्न प्रेरित गरेका छन्। उनले बताएअनुसार, यदि मानिसले आफ्नो जीवनलाई एक लक्ष्यअनुसार अघि बढाउन सक्यो भने ऊ निश्चित रूपमा सफल र सन्तुष्ट जीवन जिउन सक्छ।

(घ) 'उज्यालो यात्रा' कविताको मूल भाव के हो?

→ माथीका प्रश्न (क), (ख) र (ग) को उत्तरलाई मिलाएर प्रस्तुत गर्नुहोला।

१०. कविताको दोस्रो श्लोकलाई व्याकरणिक पदक्रम मिलाई गद्यमा रूपान्तरण गर्नुहोस्।

→ उच्च सङ्कल्प भएमा असम्भव केही छैन।

सब मान्छेहरू सङ्कल्पैले महान् बनेका हुन्।

११. भाव विस्तार गर्नुहोस् :

(क) ईष्याद्वेष हटाएर जो छर्छन् प्रेम सौरभ

तिनै मान्छेहरू बन्छन् विश्वका निम्ति गौरव ।

→ प्रस्तुत हरफहरू कक्षा १० को नेपाली पुस्तकको “उज्यालो यात्रा” नामक कविताबाट लिइएका हुन् । “उज्यालो यात्रा” कविताका रचनाकार कवि रामप्रसाद ज्ञवाली हुन् जसले यी हरफहरूमा अनुशासन, आचरण र नैतिकता सम्बन्धी भाव व्यक्त गरेका छन्।

कविका अनुसार मानिसको चरित्र निर्माणको मूल माध्यम प्रेम, स्नेह र सद्भाव हो। मानिसले हरेक मानिसलाई प्रेम र सद्भाव प्रकट गर्न सके संसार शिष्ट र मर्यादित बन्छ। समाजमा मर्यादाको अवसानको कारण मानिसको मनभित्र लुकेर रहेका ईष्या, द्वेष, अहङ्कार, कपट जस्ता भावनाहरू हुन्। ईर्ष्या, द्वेष, अहङ्कार र कपट भित्र रुमल्लिएको जिन्दगी सुखी र समृद्ध हुन सक्दैन। त्यस्ता मान्छेले आफ्नो पतन आफैँ निम्त्याउँछन्। यसका विपरीत जो प्रेम र सद्भाव छर्छन्, परोपकार र समाजको हितमा लाग्छन्, त्यस्ता मान्छे विश्वका आदर्श चरित्र बन्न सक्छन्। तिनै व्यक्तिहरू विश्वका निम्ति गौरव बन्छन्।

यसरी प्रस्तुत कवितांशले मानिसलाई आफूभित्र गढेर रहेको ईर्ष्या, द्वेष, अहङ्कार जस्ता भावनालाई हटाएर सम्पूर्ण प्राणीप्रति प्रेम राख्नुपर्छ जसले मानव जीवन गौरवान्वित हुन पुग्छ भन्ने सन्देश दिएको छ।

(ख) उदात्त कर्मको यात्रा गर्दछन् जो सधैं सधैं

आदर्श नमुना मान्छे बन्दछन् विश्वमा तिनै।

→ प्रस्तुत हरफहरू कक्षा १० को नेपाली पुस्तकको “उज्यालो यात्रा” नामक कविताबाट लिइएका हुन्। “उज्यालो यात्रा” कविताका रचनाकार कवि रामप्रसाद ज्ञवाली हुन् जसले यी हरफहरूमा कर्मयोगी व्यक्ति नै संसारको आदर्श हुन्छन् भन्ने भाव व्यक्त गरेका छन्।

कविका अनुसार मानिसले सँधै असल कर्मको बाटोमा हिड्नुपर्छ। असल कर्मको बाटो नै सत्यको बाटो हो, प्रेम र करूणाको बाटो हो। गलत कर्म गरे साधारण जीवनयापन गर्न पनि असम्भव हुन्छ। असल नियतले गरिने काम नै कर्म हो। पुर्खाहरूले गरेको राम्रो कर्मकै कारणले अहिले हामीले यो सुन्दर धर्तीमा छहारी पाएका छौँ। स्वार्थ त्यागेर अरुको सेवा भावमा समर्पित भई संसारकै कल्याण र भलाईका लागि कर्म गर्नुपर्छ जसले आजको निम्ति व्यक्ति महान् र भोलीको पीढिका निम्ति ऊ प्रेरणाको पात्र बन्दछ। महान् कर्म नै सम्भावनाका उदाहरणहरू हुन सक्छन्, जसले व्यक्तिहरूलाई व्यक्तिगत विकास, सकारात्मक परिवर्तन र सुन्दर संसारको निर्माणका लागि प्रयास गर्न प्रेरित गर्दछ। यी व्यक्तिहरू समाजका मूल्य र आकांक्षाहरूलाई आकार दिन सक्ने प्रेरणादायी व्यक्तित्वहरू बन्न सक्छन्।

यसरी प्रस्तुत कवितांशले मानिसलाई कर्मयोगी बनेर सबैलाई असल मार्गमा पथप्रदर्शन गर्न आह्वान गरेको छ।

१२. कर्मशील बन्न कसरी सकिन्छ, 'उज्यालो यात्रा' कविताका आधारमा लेख्नुहोस्।

→ प्रगतिवादी कवि रामप्रसाद ज्ञवालीद्वारा लिखित उज्यालो यात्रा एउटा नीति प्रधान कविता हो। कर्मयोगको साधना र व्यावहारिक प्रयोगले मानिसको जीवनलाई कर्मशील बनाउन सकिन्छ। कर्मशील मान्छेले मात्र जीवनलाई सार्थक बनाउन सक्छ भन्ने तथ्य कविले खुलस्त पारेका छन् ।

कर्मशील बन्न निरन्तर साधना गर्नुपर्छ। श्रममा अथाह तागत छ, कर्ममा अपार शक्ति छ। त्यही शक्ति, सामर्थ्य र क्षमतालाई जुटाउन र उपयोग गर्न सक्ने कर्मशील योद्धाले जङ्गललाई पनि स्वर्गको नन्दन बगैंचा जस्तो बनाउन सक्छ। दाउरोलाई घोटेर चन्दन पनि बनाउन सक्छ। कर्मशील बन्न दृढ इच्छाशक्ति, अठोट वा सङ्कल्प पनि उत्तिकै आवश्यक छ। आफ्नो गन्तव्य पहिल्याएर उच्च सङ्कल्प लिने मान्छेहरू नै कर्मशील हुन्। त्यस्ता कर्मशील मान्छेका लागि संसारमा असम्भव भन्ने केही छैन। कर्मशील मान्छे नै आदर्श बन्छ र संसारलाई सही मार्ग देखाउन सक्छ। कर्मशील बन्न लोभलालच र व्यक्तिगत स्वार्थलाई त्याग्नुपर्छ। मनमा ईर्ष्या, द्वेष र कपटका भावनालाई तिलाञ्जली दिनुपर्छ। बहुजन हिताय, बहुजन सुखायका निम्ति काम गर्नेहरू कर्मशील बन्न सक्छन्। आफ्ना ज्ञान र अनुभव जुटाएर धर्तीलाई मनोहर बनाउने मान्छे नै कर्मशील बन्न सक्छ । कर्मयोगीहरूले जननी जन्मभूमिश्च स्वर्गादपि गरीयसी भन्ने कुराको गरिमा बुझ्छन् र आफ्ना पौरखले मातृभूमिलाई सुन्दर बनाउन सक्छन्। न्यायका खातिर उठ्ने मान्छेहरू कर्मयोगी हुन्छन्। कर्मशील योद्धाहरूको अथक कर्मबाट नै समाजमा न्याय र समानताका पक्षमा, सामाजिक कल्याण र मानवताका पक्षमा लड्नेहरू नै संसारमा विजयी भएका छन्। कर्मशील मानिस उदार हुनुपर्छ। सङ्कीर्णताले विभेद बढाउँछ। उदात्त र विशाल हृदय भएका महान् कर्मयोगीहरूले मानव जीवनको मार्ग प्रशस्त गरेका छन्। व्यक्तिगत स्वार्थबाट माथि उठ्ने, लोभलालच र इर्ष्याको भावना त्याग्ने मान्छे नै वास्तविक आदर्श मान्छे हुन्। त्यस्तै मान्छे कर्मयोगी बन्छन्। त्यस्तै कर्मयोगीबाटै राष्ट्र र जनताको शिर उचो हुन्छ। समाजबाट रोग, भोक र शोक हटेर जान्छ । समाज सभ्य र समुन्नत बन्छ । यसका लागि मानवजाति क्रियाशील बन्नुपर्छ।

यसरी मानव सेवा, राष्ट्रहित, सामाजिक समानता र न्यायका पक्षमा कार्य गर्ने मान्छे नै कर्मशील बन्न सक्छ । यस तथ्यलाई कविले सरल र मिठो भाषाशैलीमा पाठकसमक्ष प्रस्तुत गरेका छन् ।

१३. कविले कविताको अन्तिम श्लोकमा आफू कस्तो बन्ने अनुमान गरेका छन्, लेख्नुहोस् ।

→ कविले कविताको अन्तिम श्लोकलाई आफू लक्षित बनाएका छन्। कर्मयोगको साधनाले मान्छेलाई महान् बनाउने हुँदा कविले आफू महान् कर्मयोगी बन्ने सपना पालेका छन्। कविलाई आफ्नै खुट्टामा उभिन मन छ। आफ्नै पौरखमा बाँच्ने भावना जागेको छ। त्यसैले उनी आफ्नै पौरखले जीवनको मार्ग प्रशस्त गरी आदर्श व्यक्तित्व निर्माण गर्न चाहन्छन्। साहित्य समाजको ऐना हो, उन्नति र प्रगतिको परिचायक एवम् प्रतिविम्ब हो। त्यसैले जीवनलाई डोहोऱ्याउने, समाजलाई पथ प्रदर्शन गर्ने महान् साहित्यिक कृतिको रचना गर्ने उनको चाहना छ। कवि जीवन र जगतलाई आलोकित पार्ने सर्वोच्च कविता बन्न चाहन्छन्। महान् साहित्यिक रचना बन्न चाहन्छन्। यसरी कविमा उच्च साहित्यको विम्ब बन्ने धोको रहेको अभिव्यक्ति कविताको अन्तिम श्लोकमा पाइन्छ।

१४. दिइएका विषयमा साथीविच छलफल गरी निष्कर्ष प्रस्तुत गर्नुहोस् :

(क) परिश्रमको फल मिठो हुन्छ ।

→ देहायका बुँदाहरूलाई आधार बनाएर निष्कर्ष आफैँ लेख्नुहोला :

- परिश्रमले आत्मविश्वास बढाउँछ। परिश्रम गरेपछि प्राप्त हुने सफलता व्यक्ति स्वयंको क्षमताको प्रमाण हो। यसले आत्मविश्वास र खुसी प्रदान गर्छ।

- परिश्रमले सिकाइ र अनुभव प्रदान गर्छ, जसले आगामी भविष्यको दिर्घकालिन सफलतामा मद्दत पुर्‍याउँछ।

- भाग्य सहायक हुन सक्छ, तर निरन्तर परिश्रमले भाग्यलाई पनि बदल्न सक्छ।

- परिश्रमी व्यक्तिको सफलता देखेर अन्यलाई पनि प्रोत्साहन र प्रेरणा मिल्छ, जसले समाजको समग्र विकास हुन्छ।

- परिश्रमबाट प्राप्त सफलता वास्तविक, टिकाउ र मिठो हुन्छ।

- जसरी किसानले बाली लगाएर कठिन परिश्रमबाट राम्रो अन्न उत्पादन गर्छ, त्यसैगरी हरेक क्षेत्रमा परिश्रम गरिसकेपछि मात्रै सफलता मिल्छ।

- तसर्थ, परिश्रमको कुनै विकल्प छैन, र यसले सधैँ सकारात्मक फल दिन्छ।